Süreç kuramları, kapsam kuramlarından farklı olarak dışa dönük kuramlardır. Bu kuramlar, çalışanların davranışlarının nasıl başladığına odaklanmaktadır (Önen ve Kanayran, 2015: 52.). Süreç kuramları arasında Vroom’un Beklenti Kuramı, Porter ve Lawyer’in Geliştirilmiş Beklenti Kuramı, Adams’ın Eşitlik Kuramı, Locke’un Amaç Kuramı bulunmaktadır. VROOM’UN BEKLENTİ KURAMI LAWLER VE PORTER’IN GELİŞTİRİLMİŞ BEKLENTİ KURAMI ADAMS’IN EŞİTLİK KURAMI LOCKE’UN AMAÇ KURAMI…
Locke tarafından geliştirilen amaç kuramında, çalışanların davranışlarının temelinde bilinçli amaç ve kararların olduğu ve çalışanın belli bir amacı varsa ona ulaşıncaya kadar çalışacağı ortaya konmuştur. Buna göre, kuram, özendiriciler, amaç ve performans ilişkisine dayanmaktadır. Kurama göre amaç belirleme süreci beş kademede gerçekleşmektedir. Çalışanların amaçlarının belirlenmesi, işletme içinde etkileşime geçiş, yöneticilerin ve çalışanların amaçlarının özelliklerinin anlaşılması,…
Adams’ın eşitlik kuramında çalışanların iş doyumu girdi olarak tanımlanan çalışanların işi için ortaya koyduğu emek, enerji ve fedakârlık ile çıktı olarak tanımlanan elde ettiği değerler arasındaki dengedir. Bu dengede, eşitlik olması halinde iş doyumu gerçekleşmekte, eşitliğin iki yanındaki bir dengesizlik halinde ise iş doyumsuzluğu oluşmaktadır (Çevik Kılıç, 2016: 194-195). Aşağıda şekilde Adams’ın eşitlik kuramı gösterilmektedir….
Wroom’un ümit kuramını geliştiren Lawyer ve Porte geliştirilmiş ümit kuramı ile birlikte çalışanların iş doyumuna yönelik olarak yaptıkları karşılaştırmada iş doyumuna yönelik nihai sonucun ödüllendirme adaleti algıları olduğunu açıklamıştır. Buna göre, çalışanlar kendilerine verilen ödülleri başkaları ile karşılaştırmakta ve ödüllerin çabalarına uygun olmadığını değerlendirdiklerinde iş doyumsuzluğu yaşamaktadır (Eren, 2016: 541). Lawler ve Porter, geliştirdikleri beklenti…
Süreç kuramı olarak Vroom’un beklenti ya da ümit kuramı, çalışanların işindeki başarısı ya da iş doyumu davranışlarının ödüllendirilmesi ile ortaya çıkmaktadır. Vroom üç ana varsayım ile çalışanların işyerindeki davranışlarını sınıflandırmıştır (Eren, 2016: 532): Çalışanların davranışlarının ortaya çıkmasına neden olan faktörler, çalışanın istek ve beklentileri ile çevresel koşulların etkileşimi ile ortaya çıkmaktadır. Her insanın birbirinden farklılaşan…
McClelland’ın ihtiyaçlar kuramı sosyal öğrenme yolu ile öğrenilen ihtiyaçların başarı, güç ve bağlanma olarak insan davranışları ile çevresel faktörlerin birleştirilmesine yönelik kuramdır. Bu kurama göre üç temel ihtiyaç bulunmaktadır (Can, Aşan Azizoğlu ve Miski Aydın, 2015: 113): Başarı İhtiyacı: Bireyin belli bir konuda başarma ihtiyacını belirler. İnsanların başarma ihtiyaçları kişisel olarak değişebilir. Buna bağlı olarak…
Alderfer, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine yönelik yaptığı katkılarla İnsanların genel olarak üç ana ihtiyacı olduğunu ortaya koymuştur. Bu ihtiyaçlar aşağıda gösterilmektedir (Can, Aşan Azizoğlu ve Miski Aydın, 2015: 111): Varolma İhtiyaçlar (Existence): İnsanların fiziksel ve güvenliğe yönelik ihtiyaçlarını kapsamaktadır ve iş hayatından büyük ölçüde çalışma karşılında elde edilen maddi ödülleri tanımlar. İlişki Kurma İhtiyacı (Relatedness): İnsanların…