Performans Yönetimi

Performans yönetimi, geleneksel yöntemlerle çalışan kamu kurumları için yeni kavramları, ilkeleri ve değerleri beraberinde getirmektedir. Performans yönetimi ile ilgili her bir kavram, değer ve ilke aslında işlerin eskiden bu yana süregelen işleyiş tarzından farklılaşmasını ifade etmektedir. Örneğin, performans yönetimiyle birlikte ücret yönetiminde öteden beri uygulanan “eşitlik” politikaları yerine başarıya dayalı “farklılık” politikaları gündeme gelmekte ya da girdi odaklı çalışma anlayışı yerine çıktı ve sonuç odaklı çalışma öne çıkmaktadır. Bu nedenle, performans yönetimiyle ilgili kavramsal çerçeveyi çizmeden, bu yönetim anlayışına ilişkin temel ilke ve değerleri anlamadan performans yönetimi sürecini ve uygulamalarını anlamak da zordur.

Performans yönetimine bir bütün olarak yaklaşmadan önce performans kavramı, çeşitli unsurları boyutlarıyla birlikte incelenmelidir.

Performans nedir?

Performans, günlük hayatta sıkça kullanılan, ancak kullanım yerine göre çok farklı anlamlara gelebilen esnek bir kavramdır. Bir tiyatro ya da opera gösterisini tanımlamak için performans kavramına başvurulabileceği gibi bir hükümet politikasını değerlendirmek amacıyla da performans kavramı kullanılmaktadır.  Bir örnek de Siyaset Bilimi’nden vermek gerekirse, “demokrasilerin performansı”nın kuramsal ve ampirik olarak incelendiği karşılaştırmalı çalışmalar yayınlanmaktadır. Ayrıca OECF, IMF gibi uluslar arası kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri sıkça ülkelerin ekonomik ve siyasal performanslarını ölçen ve değerlendiren raporlar açıklamaktadır.

Yönetim Bilimi açısından “performans” kavramı, önceden belirlenen amaçlara ve standartlara uygun olarak bir işin (faaliyetin) yerine getirilmesi ya da iş görenin bir işte gösterdiği başarıyı ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle, bir işi yapan bir bireyin, bir grubun ya da örgütün o işle amaçlanan hedefe yönelik olarak nereye varabildiğinin, başka bir deyişle neyi sağlayabildiğinin nicel (miktar) ya da nitel (kalite) olarak anlatımıdır.

Kaynak: Belediyelerde Kurumsal Performans Yönetimi, Hamza Ateş, Özer Köseoğlu, İlke Yayıncılık

Performans Ölçümü ve Yönetim Kavramları

İşletme yönetiminin dört temel işlevi vardır. Planlama, organizasyon, yönetim ve kontrol, Performans ölçümü ve yönetimi, yönetimin kontrol işlevinin en önemli faaliyetidir. Bir organizasyonun amaçlarına ulaşıp ulaşmadığının izlenmesi olan kontrol işlevi, performans hedeflerini belirlemeyi, performansı ölçmeyi, hedefler ile ulaşılan performansı karşılaştırarak aradaki farkları hesaplamayı ve bu farkların ortadan kaldırılması için harekete geçmeyi içermektedir.

Kontrol işlevinde önce stratejik hedefler belirlenir, sonra bu hedeflere uygun standartlar oluşturulur ve hedefler ile gerçekleşen performans karşılaştırılır. Fiili performans ile hedeflerin karşılaştırılması sonucunda, eğer performans yeterli görülürse, bir sonraki dönemde de aynı performansın devamı için çalışılır. Eğer performans yeterli görülmez ise, sorunun kaynağı araştırılır ve sorun çözülerek performansın artırılmasına çalışılır.

İster tam olarak, mükemmel ve sistematik bir şekilde olsun, isterse de geçici bir süre veya belirli bir amaç için olsun, her organizasyon performans ölçümü yapmaktadır. Performans ölçümü, sadece yöneticileri ilgilendiren bir konu veya işletmenin bir iç işi değildir. İşletme sahipleri, muhtemel yatırımcılar, kredi verenler, satıcılar ve müşteriler gibi birçok grup, verecekleri farklı kararlarla ilgili olarak işletmenin performansı ile ilgilenmektedir.

Her organizasyonun performans ölçümü yapmak için kendine özgü bazı nedenleri vardır. Bununla birlikte, genel olarak işletmeler aşağıdaki nedenlerden dolayı performans ölçümü yapmaktadır.

• İşletmenin genel olarak başarılı olup olmadığını belirlemek.
• İşletmenin müşterilerinin isteklerini karşılayıp karşılayamadığını belirlemek, yani onların arzu ettikleri malların ve hizmetlerin sunulup sunulmadığını öğrenmek.
• İşletmenin yaptığı faaliyetler hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olmak, yani bildiklerinin doğruluğunu onaylayabilmek ve neleri bilmediğini ortaya çıkarmak.
• İsraf yapılan veya dar boğaz olan yerler gibi sorunlu alanları ortaya çıkarmak ve gelişme olabilecek alanları belirlemek.
• Kararların, duygusal, sezgisel, inanışlara veya varsayımlara dayalı olarak değil de, gerçek verilere dayanarak alındığından emin olmak.
• İşletmenin işlem ve süreçlerinde bir gelişme planlanmışsa, bunun gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak.

Performans ölçümü, yönetimin geliştirdiği stratejilerin uygulanmasına yardımcı olmakta ve stratejik kontrol sistemini desteklemektedir. Stratejik kontrol sistemi, işletmenin tamamını kapsayan uzun vadeli bir kontrol sisteminin tasarlanması ve kurulmasıdır. Stratejik kontrol sistemi, hem işletmenin kontrolü altındaki iç unsurların, hem de işletmenin kontrolü dışındaki dış unsurların işletme faaliyetlerinin üzerindeki etkilerini ölçmeye yöneliktir.

Kaynak: Stratejik Performans Yönetimi ve Performans Karnesi, Ali Coşkun, Literatür Yayınları