Makale: Örgüt Kültürünün Yabancılaşma Üzerindeki Etkisi

İlişkisel tarama modelindeki bu araştırma, ortaöğretim kurumu öğretmenlerinin örgütsel kültür algılarının işe yabancılaşma üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2015–2016 Eğitim – Öğretim Yılında Siirt merkezde 20 ortaöğretim okulunda (lisede) görev yapan 525 öğretmen oluşturmaktadır. Evrende görev yapan öğretmen sayısının çok fazla olmaması sebebiyle örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Ancak dönen 406 ölçekten 378 tanesinin analiz edilmeye uygun olduğu görülmüştür. Bu araştırma için Terzi (2005) tarafından geliştirilen ve okullardaki kültürel yapıyı ortaya çıkaran “Örgütsel Kültür Ölçeği” ile Elma (2003) tarafından geliştirilen ve öğretmenlerin okula yabancılaşma düzeyini belirleyen “İşe Yabancılaşma Ölçeği” kullanılmıştır.

Araştırmada sonucunda elde edilen verilerin analizinde IBM SPSS 21 ve R-Project paket programlarından yararlanılmıştır. Analiz kapsamında güvenirlilik analizi, frekans tabloları, bağımsız örneklem t-testi, ANOVA, Pearson Korelasyon ve Path analizi uygulanmıştır. Analizlerin normallik varsayımları Kolmogorov-Smirnov testiyle incelenmiştir. Varyansların homojenliği için Levene testi kullanılmıştır. Test sonuçları α=0.01 veya α=0.05 hata düzeylerinde yorumlanmıştır.Öğretmenlerin örgüt kültürüne ilişkin algıları cinsiyet, öğrenim düzeyi, kıdem ve medeni duruma göre anlamlı bir farklılık göstermezken, yaşa göre ise sadece bürokratik kültür alt boyutunda anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Benzer olarak öğretmenlerin işe yabancılaşma algıları öğrenim düzeyi, kıdem, medeni durum ve yaş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemiştir; ancak cinsiyete göre öğretmenler arasında anlamsızlık ve yalıtılmışlık alt boyutlarında anlamlı bir fark görülmüştür. Buna ilaveten öğretmenlerin örgüt kültürü algılarıyla işe yabancılaşma arasında negatif düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu bulgulanmıştır. Yapılan analizlerde örgüt kültürünün işe yabancılaşmanın anlamlı bir yordayıcısı olduğu görülmüştür. Ayrıca araştırma sonuçlarına göre örgüt kültürünün boyutları okula yabancılaşma boyutu üzerinde yordama etkisine sahip değildir. Diğer yandan destek kültürünün yabancılaşmayı yordamadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Örgüt, Kültür, Örgütsel Kültür, Yabancılaşma.