Örgüt Kültürü Kavramı

Örgütleri, bireyler arasında paylaşılan değer sistemi olan kültür açısından inceleme fikri oldukça yeni bir kavramdır. Örgütsel kültür, üyelerine farklı bir kimlik veren, örgüte bağlanmasına yardımcı olan ve paylaşılan temel değerleri ifade etmektedir. Örgüte bu sembolik yaklaşım, örgütsel kültür kavramıyla örgütü bir makine veya canlı organizma olarak görmenin ötesinde yeni bir boyut kazandırmıştır.

Latince fiil ‘’colere’’ veya ‘’cultura’’ dan geldiği kabul edilen, bakmak ve yetiştirmek anlamına gelen kültür kavramı ile ilgili yapılmış bir çok tanım vardır.Bozkurt Güvenç (1991) tarafından, kültür sözcüğünün aşağıdaki temel kavramlar karşılığında kullanıldığı ifade edilmektedir.

• Kültür, bir toplumun ya da bütün toplumların birikimli uygarlığıdır.
• Kültür, belli bir toplumun kendisidir,
• Kültür, bir dizi sosyal süreçlerin bileşkesidir.
• Kültür, bir insan ve toplum kuramıdır.

Hofstdede, kültürü aynı sosyal çevrede yaşayan ya da yaşamış olan bir grup ya da kategorideki insanı diğerlerinden ayıran zihnin ortak programlaması olarak tanımlamıştır. ‘’Zihinsel programlama ‘’adını verdiği sürecin insanların içinde büyüdükleri aile içinde başladığını, komşuluk ilişkileri, okul, gençlik grupları, iş yaşamı ve yaşadıkları ülkeye göre şekillendiğini kabul etmektedir. Kültürün sosyal kalıtımın bir ürünü olarak öğrenildiğini kabul etmektedir.

Schein’e göre kültür, bir grubun dış çevre içerisinde yaşamsal sorunlarını ve içerideki bütünleşme problemlerini çözerken, o grubun bir zaman dilimi süresince öğrendiği şeylerdir. Bu öğrenme, kesintisiz bir davranışsal, anlayışsal ve duygusal süreçtir.

Her kültürde var olan temel kültür unsurları iki grupta ele alınmaktadır. Bunlardan ‘’Maddi kültür unsurları ‘’; toplum veya grubun herhangi bir gelişim aşamasındaki teknolojik durumunu, üretim, teknik, hüner ve becerilerini ifade eder. ’’Manevi kültür unsurları ‘’ ise maddi kültür unsurları ile uyumlu olarak toplum yaşamını düzenleyen değer, inanç, yasa, gelenek, görenek ve ahlak kurallarından oluşur.

Morgan’a göre, örgütün kültür demek olduğu yaklaşımı içinde, örgütleri yönetmenin ve tasarlamanın bir başka yolu olarak; değerler, fikirler, inançlar, normlar, ritüeller ve örgütsel yaşamı yönlendiren diğer ortak anlam ve modeller üzerinde odaklanmaktadır. Örgüt ve yönetim teorilerinin özünde birer metafor olduklarından hareket ederek geliştirdiği makine, organizma, beyin, kültür, politik sistem, psişik hapishane, akış ve dönüşüm ve tahakküm aracı gibi metaforlar temelinde bir örgütsel analiz yaklaşımı geliştirmiştir.

Toplumların sahip olduğu kültür gibi, ortak amaçları gerçekleştirmek üzere bir çatı altında toplanmış insan toplulukları olan örgütlerin de kültürü vardır. Örgüt kültürü, toplumun sahip olduğu kültürün bir alt kültürdür. Örgütler, çalışmalarını sürdürdükleri sosyal sistemin bir parçasıdırlar. Başta eğitim ve kültür olmak üzere, toplumsal inançlar, gelenekler, değer yargıları gibi faktörler örgütün çalışmalarını etkiler.

Kaynak: Kamu ve Özel Sağlık Kuruluşlarında Performans Yönetimi Uygulamalarının Kurumsal Kültür Boyutunda Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Aygül Topçu, Sayfa: 33-34