Öğretmenlik Mesleğinin Statüsü

Bir mesleğin statüsü, toplumsal düzeyde nasıl algılandığı ve imajı ile ilgilidir. Öğretmenlerin toplumsal konumlarının tarihsel kökenleri olduğu kadar toplumla iletişim biçimleri, sosyo-kültürel birikim ve toplumsal değerler ile ilişkilidir. Mesleğin saygınlığının belirlenmesi pek çok faktörün etkisi altında iken toplumsal statü de imajı belirleyen en önemli unsur olarak gösterilebilir. Öğretmenlik mesleğinin statüsü ve saygınlığı sosyal çıktı olarak ürettiği eğitim hizmetine, öğretmenlerin niteliklerine, mesleki rolleri karşılığında elde ettiği maddi karşılık olmak üzere farklı boyutlarda değerlendirilmektedir. Bütün bu faktörlerin bütünsel olarak değerlendirilmesi ise mesleğin statüsünü oluşturmaktadır (Sönmez ve Cemaloğlu, 2017: 2121-2022). Öğretmenlik mesleğinin statüsü toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Ancak mesleğin statüsü incelendiğinde maddi kazanımların ön plana çıktığı görülmektedir. Öğretmenler hemen hemen her toplumda alt ve orta gelir grubunda gösterilen bir meslek dalında çalışmaktadır. Bu anlamda toplumsal statünün belirlenmesinde belirli zorluklar oluşmakta ve mesleğin toplumsal algısına ve profesyonellik statüsüne olumlu katkının oluşabilmesi çoğu zaman gelir değişkeni ile birlikte ele alınmaktadır (Gün, 2010: 18).

Öğretmenlik mesleğini diğer meslek gruplarından ayıran özellik olan saygınlık ve toplumsal statü düzeyi toplumdan topluma farklılık gösterebilmektedir. Ekonomik kazanımları hangi düzeyde olursa olsun her toplumda öğretmenlik mesleği,  farklı ülke ve kültürlerde farklı değerlendirmeler olsa bile saygınlık ve statü açısından diğer meslek gruplarından ayrılmaktadır (Sönmez ve Cemaloğlu, 2017: 2121).

Öğretmenlik mesleğinin diğer meslek dalları ile karşılaştırılması teknik olarak sosyal konumunu belirlerken, toplumun öğretmenlere bakış açısındaki farklılıklar ve değişimler de bu anlamda önem taşımaktadır. Devletin eğitim sisteminde öğretmenlere yönelik politikaları, öğretmenlerin hakları, karar alma süreçlerine katılımları, öğretmenin sosyo-kültürel ve ekonomik koşulları, öğretmenin iş güvenliği, maaş ve çalışma koşulları, mesleki gelişim olanakları,  özerklikleri hem kaliteli bir eğitimin hem de öğretmenin statüsünü belirleyen faktörlerdir (Ünsal, 2018: 112). Bununla birlikte öğretmenlik mesleğinin gelişimi ve statüsü açısından yeterli eğitim politikası üretildiğini söylemek yanıltıcı olacaktır. Eğitim sistemindeki temel sorun, öğretmenlerin eğitim sürecinden sonra kendilerini geliştirmelerinin ve sürekli öğrenmeleri yönündeki çalışmaların yetersizliğidir (Başaran, 2000: 67).

Öğretmenlik mesleğinin toplumsal rolü düşünüldüğünde statüsü en yüksek meslek dallarından birisi olmak zorundadır. Ancak, öğretmenlerin üstlendikleri görevlere karşılık her toplumda istenilen saygınlığa ulaştıkları ve yaşam standartı olarak yüksek bir sosyal statüye ulaştıkları söylenemez (Küçükoğlu ve Kaya, 2007: 214-215)

Kaynak: Öğretmenlerin Mesleki İmajlarının İş Doyumlarına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, 2019: Hüseyin Onur Cansız