Egitimyonetimi.org satışa sunulmuştur. İletişime geçmek için tıklayınız

Liderin Güç Kaynakları

Ders Notları, Liderlik • 5 sene önce

 

İş dünyasında ve çevremizde çoğu zaman güç kavramını kullanırız. Gerçekte örgütsel politika ve güç konusu oldukça önemlidir. Bu bağlamda liderlik organizasyon menfaatleri doğrultusunda gücün etkin bir şekilde kullanılmasıdır.

Liderlik, insanlık tarihinin başlangıcından beri var olmuştur. Bir başka deyişle, sosyal bir canlı olan insan gruplarının hayat tarzları ile liderlere her zaman ihtiyaç duyulmuş ve değişik liderlik modelleri ortaya çıkmıştır. Gerçekten de toplum içinde gücü ele geçirme güdüsü, ya lider olmak ya da liderleri izlemek şeklinde tezahür eder. İnsanlar, toplum içinde kendilerini yeteri kadar güçlü hissetmezlerse, bu güveni sağlamak için o toplumda birini izleyeceklerdir. Bu bağlamda lider, içinde yaşadığı toplumu yönlendirme kabiliyetine sahip olan, çalışmalarıyla topluma enerji veren, böylece içinde yaşadığı toplumun hedeflerine ulaşmasında en büyük katkıyı sağlayan insandır

Yönetici hak ve yetki sahibidir ancak güç ve yetenek, liderde varolan özelliktir. Yani lider; motive ve önderlik eden, politika, ilke ve hedefleri belirleyen, astlarını eğiten, yol gösteren, işin nasıl yapılacağını öğreten, ekip ruhuna inanan, insanların kendisini duygusal olarak sevdiği ve benimsediği kişi, lider yönetici ise; temsil niteliği taşıyan, ekip kuran, sorun çözen, etkin karar veren, hakemlik yapan, koordinatör olan, ilham veren, önerilerde bulunan, örnek olan, öncü, rehber ve insan odaklı olan, hizmet eden ve hizmete önem veren, güvenlik ve işbirliği sağlayan, empati yeteneğine sahip, katılımcı, risk ve sorumluluk alan kişidir

Liderlik ve Yasal Güç İlişkisi

Bu güç türü, grup üyelerinin, yöneticilerinin kendilerinin davranışlarını belirleme hakkına sahip olduğunu kabul etmeleriyle ilgilidir. Yasal güç esasında otoriteyi temsil etmektedir. Burada astların, üst kademelerden gelen emir ve buyruklara uymaya kendilerini mecbur hissetmeleri söz konusudur. Yasal güç, seçimle veya atamayla belirli bir mevkii veya konuma getirilen bir kimseye verilen biçimsel resmi yetkiyi ifade eder

Bu güç aynı zamanda otoriteyi temsil etmektedir. Burada astlar, üst kademelerden gelen emir ve buyruklara uymaya kendilerini mecbur hissederler. Yasal güç, belirli bir mevki veya konumda olan kişiye verilen biçimsel (resmi) yetkiyi ifade eder

Liderlik ve Uzmanlık Gücü İlişkisi

Haberlerin kontrolü de bilginin güç haline gelebilmesinin bir başka yoludur. Gazete, radyo, televizyon gibi topluma hitap eden araçların kontrolü bunu açıklıkla gösterir. Biraz daha kapalı bir şekilde haberlerin çoğunu kolaylıkla elde edebileceği bir organizasyonda görevli kimseler, bilgi durumunun kendilerine güç sağladığını hissederler. Örneğin, bir şirketin mali konularının başında olan bir kimse muhasebe ve diğer konulardaki verilere sahip bulunduğundan bu tür güce sahiptir. Bürokrasi konusunun kuramcısı Max Weber bu gerçeği; bir organizasyonda dosyaların incelenmesi oldukça büyük güç sağlar diyerek yıllar önce işaret etmiştir.

French ve Raven çalışmaları sonucunda, uzmanlık gücünün çalışanların iş tatmini üzerinde olumlu etkileri olduğu tespit edilmiştir. Ojo’ nun çalışmalarına göre; uzmanlık gücü, transformasyonel, transaksiyonel liderlik ile ilişkili çıkmıştır. Aynı araştırmada, uzmanlık gücü, diğer güç kaynaklarına nazaran tüm liderlik tiplerinin en temel tahminleyicisi çıkmıştır. Projenin başarısı ve fonksiyonel yöneticilerin uzmanlık gücü arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Proje başarısının ve proje yöneticilerinin uzmanlık gücü arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır.

Liderlik ve Ödüllendirme Gücü İlişkisi

Yönetici veya önder konumundaki kişinin grup üyelerini ödüllendirmesi söz konusudur. Olumlu motivasyonun en etkili yolu olan ödüllendirme işlevi yönetici tarafından çok değişik biçimlerde ve araçlarla yerine getirilebilir. Astların ücretlerinde artış sağlama, onlara daha çok yetki ve sorumluluk verme, işlerini daha çekici hale getirme, takdir etme, başarılarını övme ve onları ödüllendirme gibi yöntemlerin hepsi ödüllendirme gücünün kaynağını oluşturur. Eğer yönetici bunları başarı ile kullanabiliyor ve adil bir biçimde dağıtabiliyorsa grup üyelerini etkilemek için önemli bir kaynağa sahip demektir.  Ödüllendirme yalnızca para üzerine kurulu değildir. Hem iç hem de dış motivasyonla ve hem parasal hem de parasal olmayan ödüllerle ilgilidir.

Bu güç, değerli örgütsel ödül ve kaynakları kontrol etme yeteneği üzerine kurulmuştur. İnsanlar kendilerine fayda sağlayacak sonuçlara ulaşacaklarsa diğer bireylerin isteklerine veya emirlerine uyarlar. Değerli gördükleri ödüllerin dağıtımını yapan kişi bu kimseler üzerinde güç kullanabilir. Övgüler, terfiler, izinler, arzu edilir. İşlerin tahsisi yöneticilerin kontrol edebildiği sonuçlardır. Yöneticiler bu sonuçları kontrol edebildikleri sürece ödüllendirici güce sahip olacaklar ve bu gücü devam ettirebileceklerdir. Bu kaynaklara sahip olmanın yanında bunları uygun şekilde kullanmayı bilmek gerekir. Adil ve eşit davranılmadığını hisseden çalışanlarda performans düşüklüğü ve iş tatminsizliği yaşanabilir. Yöneticinin diğerleri üzerinde güç sahibi olabilmesi için bu kaynakları gereği gibi yönetmesi gerekir. Şirket politikaları, sendika sözleşmeleri ya da bunun gibi kısıtlamalar yöneticileri ödüllerin dağıtımını kontrol etmekten alıkoyduğu için yöneticiler ödüllendirme gücüne her zaman güvenemezler.

Liderlik ve Zorlayıcı Güç İlişkisi

Zorlayıcı güç insanların üzerinde sık sık kullanıldığı zaman onları rahatsız eder, incitir, onları sık sık kınamak kontrolü de güçleştirir. Zorlayıcı gücü kullanma kaynakları elinde bulundurmakla ilgilidir. Ojo’ nun çalışmalarına göre; zorlayıcı güç, transformasyonel ve transsaksiyonel liderlik ile ilişkili çıkmıştır. Projenin başarısı ile fonksiyonel yöneticilerin zorlayıcı gücü arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Proje başarısının ve proje yöneticilerinin zorlayıcı gücü arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır.

Liderlik ve Karizmatik Güç İlişkisi

Bu güç astların kendilerini etkileyenin kişiliğine güvenmelerine bağlıdır. Psikolojik olarak bir diğerinin önderliğini kabul etmek, onun gücünü kabul etmektir. Önderlik yeteneklerine sahip olanlar inisiyatifleri, doğru karar verme ve astı koruma gibi özellikleriyle etkileyenler üzerinde güç sağlamış olurlar. Bazen yetkili kişilerin, bir müdürün bu çeşit bir gücü olabileceği gibi bazen hiçbir yetkisi olmayan bir personelin diğerleri üzerinde karizmatik gücü olabilir.

Yönetici kişiliğinin astlarda saygı uyandırması, onlara ilham vermesi, onların arzu ve isteklerini dile getirmesi ve bütün bunların sonucunda bu kişiliğin onlar tarafından örnek alınması benzeşim ve karizmatik gücün temelini oluşturur. Bu da daha çok önder veya yöneticinin kişisel özellikleri ve davranışları ile ilgilidir.

Karizmatik liderler diğer tarzlara sahip tüm liderlerden çok daha fazla etkileme gücüne sahiplerdir. Bu tanımlanması oldukça zor olağan dışı bir güçtür. Karizmatik lider, kendisine özgü kişiliği ve yine özgün davranış kalıplarıyla etrafında yüksek çekiciliği olan adeta bir manyetik alan yaratır. Bu liderler, çoğu zaman kendilerini olağan üstü bir amacı ve kaderi olan kişiler olarak görürler ve gösterirler. Bu nedenle, insanlar bu lidere yalnızca saygı ve güven duymakla kalmaz ona aynı zamanda süper güçlere sahip bir kahraman ya da kurtarıcı olarak bağlanırlar. Bu liderleri karizmatik yapanlar bir anlamda onun izleyicileri, yandaşları ve çevresindeki insanlardır.

Makalenin kaynağı: 

💬 Yorumlar

  1. Osman
    4 sene önce

    Elinize sağlık hocam notlarınız sayesinde yüksek lisans derslerime çalışıyorum çok teşekkür ederim

  2. Murat
    3 sene önce

    notlar için teşekkürler hocam, acaba makale kaynağı nedir

  3. Tuğba
    1 sene önce

    mükemmel olmuş elinize sağlık