Eğitim Yönetiminde Planlama

Planlama bir ölçü dizgesinden başka bir şey değildir. Planlama sürecinin oluşumunu öngören bilimsel bir çözümlemeye dayanır; önceden saptanmış amaçlara ulaşma olanaklarını veren bir yoldur. Planlama, kabul edilmiş politik ilkelere uygun olarak, mevcut toplumsal güçleri etkiler, eldeki olanaklara göre hazırlanır ve uygulanır. Genel olarak planlama sözcüğünden önce ekonomik planlama, sonra da toplumsal planlama anlaşılmaktadır. Eğitim planlaması politik ve ekonomik gerçekleri, eğitim dizgesinin büyüme dizilimi, böylece dizgenin hizmetinde olduğu ülkenin ve öğrencilerin gereksinmelerini dikkate alarak buna ilişkin politikayı, öncelikleri, dizgenin maliyetini saptamak amacıyla yapılan kestirme girişimleridir.

Eğitim planlaması, geleceği ya da geleceğin sağlayabileceği birçok seçenekleri araştırmak, hedefleri ve değişen sorumlulukları belirlemek, bazı sorunlar ya da dengesizlikler gösterecek alanlara dikkati çekmek ve ortaya çıkabilecek sorunlar için çözümler öngörmektedir.

Eğitim planlaması, eğitimcilerin öğrencilerin kafalarına zorla sokmaya çalıştıkları eğitim uygulamasıdır. Eğitim planlaması, bir projenin hazırlanmasından çok daha fazladır. birbirine bağlı bir dizi kararları içeren sürekli bir süreçtir.

Eğitim planlaması, Philip H.COOMBS’a göre “Rasyonel ve düzenli çözümleme (analiz) tekniğinin eğitim sürecine, eğitimi öğrencilerin ve toplumun gereksinmelerini karşılamada ve amaçlarını gerçekleştirmede daha etkili ve verimli kılmak amacıyla uygulanmasıdır” .

Eğitim planlaması en geniş anlamda açıkça tanımlanmış amaçlara uygun olarak bireyin var olan yeteneklerini geliştirmek ve ülkenin toplumsal, kültürel ve ekonomik kalkınmasına yardım edecek eğitim olanağını tüm nüfusa sağlamak için kamu oyunun katılması ve desteği ile, kamu kesimi için olduğu kadar özel eğitim kesimi için de geçerli toplumsal araştırma yöntem ve ilkelerinin, eğitbilimsel (Pedagojik) tekniklerin eş güdümlü uygulanmasını içeren sürekli,yönetsel, ekonomik ve parasal bir süreçtir.

Eğitimin kalkınmayı hızlandıran ya de durduran etkileri arasındaki çatışma öğrencilerin çıraklıkları sürecindeki, toplumsal ve kültürel gelişimindeki farklılıklarda devamlı olarak çözümlenmelidir. Bu çatışma gelişemeyen, topluma uygulanamayan eğitimin çeşitli kesimlerinde dengesizliklerle daha da kötüleşmiştir. Eski nesilden miras kalan eğitimin günümüzde uygulanamamasının temel nedeni, büyümedeki dengesizliklerdir. Bugün eğitim düne göre hızla değişmektedir.”Bu değişmeler önceden kestirilmelidir Aksi takdirde sanki beklenmemiş gibi ortaya çıkan güçlükleri yenmek daha da güç olacaktır. bu değişmeler, ülkenin ekonomik ve toplumsal kalkınma hizmetinde ulusal eğitimin bir araç olacağı yöntem,yapı ve içeriğin yenilenmesiyle yanıtlanmalıdır.

Başka planların olduğu gibi eğitim planının da kendine özgü amaçları vardır. planlamada, fakat toplumun geleceğine yönelen ekonomik, toplumsal, siyasal, kültürel ve gönül gücü yönü olmalıdır” Bu yönden “eğitim sanayisinin” amacını kesin çizgilerle belirlemek oldukça güçtür. Açıklığa kavuşturulmamış amaçla, eğitim planının hedefleri salt nicel (okullaşmanın artışı gibi) olarak kabul edilmektedir.

Planlamanın, ekonomik ve toplumsal kalkınma ayrılmaz bir parçası olduğu gibi içsel ve dışsal amaçları vardır. Okullaşma oranları, verimlilik, maliyetler gibi amaçların yanında, kalkınmaya, özgürlüğe, yaratıcı-lığa, bireyin kişilik kazanmasına vb. amaçları da vardır.

Uzun yıllar eğitimin temel amacı gönülgücü, toplumsal,yurt aşkı ve ideolojik kavramlarla sınırlı kalmıştır. Daha sonra bireye okuma-yazma öğretiminden bilim adamı olmaya değin, özellikle yazın ve fen alanlarında aydın yetiştirme, eğitimin başlıca amacını oluşturmuştur. Son zamanlarda bununla da yetinilmemiş, eğitimin genel kalkınmaya, istihdama, bütünüyle ekonomik yaşama dönük olması istenmiştir. Eğitim planlamasının amacı da eğitimin çok eski çağlardan günümüze değin süregelen bazı geleneksel amaçları da dikkate alınarak çeşitli tür amaçları şöyle sıralanabilir:

• Kültürel amaçlar (bilgi iletişimi)
• Etnik amaçlar (ahlaki ve dinsel değerleri geliştirme)
• Toplumsal amaçlar (ulusal bütünlüğü sağlamlaştırma)

Eğitimin bu genel amaçları yanında,

• Zorunlu ve devlet okullarında parasız temel öğrenimi tamamlama,
• Öğrenim sürecinin artması,
• Eğitime kabulde eşitlik gibi özel amaçlarını da untmamalıdır.

“Eğitimin gayesi vatandaşlara çevrelerini tanımak, şuurlu davranmak, toplum yapısı değişmelerine uyabilmek, kazanılan bilgi ve maharetlerle kendisinin ve çevresinin refah ve mutluluğunu moral değerlerini artırmak kabiliyetini veren sosyal bir hizmet sağlanmasıdır. Eğitim yolu ile vatandaşlara toplum içinde ve çalışma alanlarında gerekli bilgi, alışkanlık ve kabiliyetler verilecek bu amaçla eğitim kademelerinin çalışma hayatı ile ilişkisi sağlanacaktır. Vatandaşların devamlı değişen bir dünya için hazırlanması gerçekleştirilecektir.