Egitimyonetimi.org satışa sunulmuştur. İletişime geçmek için tıklayınız

Değerlendirme Süreci

Yönetim Süreçleri • 4 sene önce

Yönetim süreçlerinin son basamağını oluşturmakta olan “Değerlendirme” süreci, bir işletmede, bir kurumda tüm yönetim süreçlerinin çıktılarıyla ilgilenir ve bir nevi tüm süreçlerin durum analizini yapar. Değerlendirme, “Tüm yönetim sürecinin önemli, ayrılmaz bir ögesidir. Değerlendirme süreci ile örgütün bir bütün olarak ve her parçasının etkililik derecesi saptanabilir” (Aydın, M., 1998, 162).

Değerlendirme, süreçlere bağlı olarak: “Verilen kararlar, yapılan planlamalar, sağlanan koordinasyon ve iletişim sonunda ulaşılan sonuçların gözden geçirilmesi, örgütsel amaçların gerçekleşme düzeyinin belirlenmesi sürecidir” (Şişman, 2013: 192). Diğer bir tanımla: “Değerlendirme, denetim sonucunda elde edilen bilgilerin standartlarla karşılaştırılarak, saptanan amaçlara ulaşılma derecesinin, ulaşılamayan durumlarda aksaklıkların ve hata kaynaklarının belirlenmesi sürecidir” (Kaya, 2000: 37).

Değerlendirme süreci, yönetim biliminin önemli bir parçasıdır. Değerlendirmeler, bir ortamındaki amaçların gözden geçirilmesini ve bu amaçların daha etkin bir şekilde gerçekleştirilmesini kolaylaştırır (Çoruk, 2012: 98). Değerlendirmeler yoluyla kurumun güçlü ve zayıf yanları tespit edilir. Yeterlilikler ve yetersizlikler belirlenir ve müdahale gerçekleşir (Girgin, 2005: 48). Değerlendirmelerin çeşitli amaçlara uygun olarak farklı türleri mevcuttur. Genel ve sınırlı değerlendirmeler, sürekli ve aralıklı değerlendirmeler, dışarıdan ve içeriden değerlendirmeler gibi farklı değerlendirmeler söz konusudur. Amacın etkin ve verimli bir biçimde gerçekleştirilmesini sağlamak ve bunu değerlendirmek için liderlik yapmak, yönetimsel bir sorumluluktur (Coşkun, 2006: 12).

Önceden belirlenmiş amaç, hedef ve programlara uygun olarak süreç yönetebilmek için denetim yapmak oldukça önemlidir (Keskinkılıç, 2007: 118). Ayrıca kalitenin arttırılması adına değerlendirme faaliyetleri yürütmek gerekir. Değerlendirme sürecinin bir diğer yararı ise öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimlerini artıracak olmasıdır. Etkili bir değerlendirme sistemi geliştirmek, eğitim sürecinin geliştirilmesi için oldukça önemlidir (Tekin ve Akyol, 2017: 166).

Alanyazında çeşitli araştırmacılar “Değerlendirme” sürecinin yerine “Denetleme” kavramını da tercih etmektedir. Böyle bir kavramsal ayrım olması bakımından, denetleme sürecinden bahsetmek gerekir. Sonuç itibariyle: Değerlendirme sürecinin farklı bir yönü de denetlemeyle ilgilidir (Keskinkılıç, 2007: 118).

Denetleme, planlama süreciyle başlayan; örgütleme, koordinasyon ve iletişim süreçleriyle etkileşim içerisinde olan, bir bütünlük içerisinde sorun çözmeyi, amaçlara yönelik olarak bir düzenleme oluşturmayı hedefleyen işlemdir (Yoncalık, 2005: 64). Denetim, yönetimin önemli süreçlerinden biridir. Çünkü yapılan işlerle var olan hedefler arasındaki fark tespit edilebilir ve geleceğe dönük çalışmalar ve düzenlemeler yapılabilir (Yerlisu, 1999: 90). Eğitim sistemlerinin varlığını devam ettirebilmesi için denetimi gerçekleştirebilecek örgüt yapısına sahip olmak gerekir ve bu yapının istikrarlı bir biçimde işlemesini sağlamak gerekir (Keskinkılıç, 2007: 118).

Denetleme ile değerlendirme birbirine karıştırılmaması gereken kavramlardır. Denetleme, örgütteki işlerin kurallarına uygun olarak yerine getirilip getirilmediğinin izlenmesi ve tespit edilmesidir. Değerlendirme ise bu tespitlerden sonra yapılır. Denetleme bir ön koşuldur ve değerlendirme yapmak için veri oluşturmaktadır (Barut, 2007: 43).

Değerlendirme Sürecinin Aşamaları

Değerlendirme sürecinin çeşitli aşamaları bulunmaktadır. Bu aşamalar kendi içerisinde belirli bir düzlemi izlemektedir. Bu düzlemde ilk olarak değerlendirme yapılacak durum belirlenir. Ardından performansın standartları ortaya koyulur. Sonrasında bu standartlara dayalı ölçümler yapılır. Ölçüm sonuçlarının belirlenen standartlarla karşılaştırması yapılır ve durum tekrardan ele alınır. Sonuç olarak değerlendirme çözümleri ortaya çıkar (Coşkun, 2006: 13). Değerlendirme süreci şu aşamalardan oluşmaktadır:

1- Neyin değerlendirileceğinin belirlenmesi: Tartışma ve istişare ortamı gerektirir. Katılıma dayalı olarak, değerlendirilecek olan durumun niteliklerinin belirlenmesi aşamasıdır. Bu aşamada düşünsel bir çaba içerisinde olmak gerekir ve değerlendirmenin doğru yapılabilmesi için önemli bir adımdır.

2- Performans standardının belirlenmesi: Değerlendirilecek durumun nitelikleri belirlendikten sonra standartlar ve ölçütler belirlenir. Bu aşamada değerlendirme yapmak için kullanılacak standartların gerçekçi ve doğru olması gerekmektedir.

3- Ölçümün yapılması: Belirlenen standartlara, ölçütlere ne şekilde ulaşıldığını ortaya koymak adına çeşitli yöntemler belirlenir ve ölçüm işlemi yapılır. Ölçüm işlemini yaparken farklı araç ve yöntemlere başvurulabilir.

4- Sonuçların belirlenen standartlarla karşılaştırılması: Önceden belirlenmiş standartlar üzerine ölçümler yapılır ve ortaya çıkan sonuçların karşılaştırması yapılır.

5- Yeniden ele alma: Ortaya çıkan sonuçlar daha önceden belirlenmiş standartlarla uyum göstermiyorsa değerlendirme süreci tekrardan ele alınır ve sonuca göre bir yol izlenir.

6- Değerlendirme ve düzeltme: Değerlendirmenin sonucunda, hedef davranışlar gerçekleşmiyorsa düzeltmeye gidilir. Hedef davranışların gerçekleşmesi için ne gibi adımlar izlenmesi gerektiği konusunda çeşitli öneriler ve çözüm yolları geliştirilir (Karagöz, 2008: 42-43).

Değerlendirme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar

Değerlendirme sürecinin bir unsurunun da “insan” olması sebebiyle, iş özelliklerinin dışında psikolojik yahut farklı faktörler içeren bazı sorunlar yaşanmaktadır. Sorunlardan bazıları şunlardır:

1- Objektif olamama: Değerlendirme sürecinde nesnel bir bakış yakalayamama ve işe ilişkin kimi faktörlere odaklanamamaktan doğmaktadır.

2- Tek taraflı ölçüm: Personellerin tüm yönleriyle değerlendirilmediği, tüm özelliklerin ele alınmadığı durumlardır.

3- Merkezi Eğilim: Çoğunluğun fikirleri temel alınarak gerçekleştirilen değerlendirmedir.

4- Fazla tolerans gösterilmesi: Bir personelin duygu durumlarını etkilememek için veya bir suçlama unsuru olmadığı durumlarda yapılan değerlendirmedir.

5- Yetersiz tolerans: Değerlendirme yapılacak kişiye dair tolerans gösterilmeme durumudur. Hoşgörünün yetersiz olduğu ortamlarda ortaya çıkmaktadır.

6-  Araç hatası: Yeterli pilot uygulama gerçekleştirilmeden belirlenen değerlendirme yönteminin uygulanmasıyla ortaya çıkar.

7- Yakın zaman etkisi: Personelleri, yakın zamanlı performans durumlarına göre yargılamakla ortaya çıkar.

8- Baskın özelliği: Personelin bir özelliğinin diğer özelliklerini bastırmasıyla ortaya çıkar. “Halo etkisi” şeklinde de adlandırılmaktadır (Çay, 2012).

Kaynak: Yönetim Süreçleri Bağlamında Bilgievlerinin İncelenmesi: Küçükçekmece Belediyesi Örneği, Erdi Demir, 2019, Yüksek Lisans Tezi

Diğer Süreçler: Karar verme, Planlama, Örgütleme, İletişim, Etkileme, Koordinasyon (eşgüdümleme), Değerlendirme

💬 Yorumlar
Örgütleme Süreci | Eğitim Yönetimi için bir cevap yazın Cevabı iptal et

  1. Yönetim Süreçleri | Eğitim Yönetimi
    4 sene önce

    […] Diğer yazılar: Karar verme, Planlama, Örgütleme, İletişim, Etkileme, Koordinasyon (eşgüdümleme), Değerlendirme […]

  2. Örgütleme Süreci | Eğitim Yönetimi
    4 sene önce

    […] Diğer Süreçler: Karar verme, Planlama, Örgütleme, İletişim, Etkileme, Koordinasyon (eşgüdümleme), Değerlendirme […]

  3. Etkileme Süreci | Eğitim Yönetimi
    4 sene önce

    […] Diğer Süreçler: Karar verme, Planlama, Örgütleme, İletişim, Etkileme, Koordinasyon (eşgüdümleme), Değerlendirme […]

  4. Koordinasyon (Eşgüdümleme) Süreci | Eğitim Yönetimi
    4 sene önce

    […] Diğer Süreçler: Karar verme, Planlama, Örgütleme, İletişim, Etkileme, Koordinasyon (eşgüdümleme), Değerlendirme […]