Bloom’un Taksonomisi

Bloom’un taksonomisi düşünme yöntemlerini öğretmek için bir araç durumundadır. Eğitim sistemi içerisinde öğrencilerinin düşünme yetilerinin geliştirilmesi önemli rol oynamaktadır. Bunun sebebi modern ve teknolojik toplumların bilgiyi saklamaktan ziyade, bu bilgiyi işleyerek kullanabilen bireylere ihtiyaç duyulmasıdır. Düşünme yöntemleri kişilere problemleri çözmek için bilgiyi kullanmalarını sağlar.

Bloom’un taksonomisi diğer taksonomiler gibi önceden, gerekli olan bilgi ve yöntemlere bağlı olarak üst sınıflamalardan, alt sınıflamalara doğru hiyerarşiktir. Bloom eğitim öğretiminde göz önünde bulundurulacak amaçları üç alanda ele almaktadır:

Kognitif (Bilişsel) Alan
Efektif (Duyuşsal) Alan
Psikomotor (Devinişsel) Alan

Bilişsel Alan: Bilişsel hedefler basitten karmaşığa doğru sıralanmıştır. Bilişsel alandaki hedeflerin sıralanması konusunda uzun araştırmalar yapılmıştır. Araştırmalar sonucunda Bloom’un taksonomisini destekleyen sonuçlar çıkmıştır. Bilişsel alan taksonomisi, öğretme-öğrenme süreçlerinin planlanması ve işletilmesinde, ölçmede, araç ve gereçlerin geliştirilmesi ve kullanılmasında önemli katkılarda bulunmaktadır. Bu alanda bilginin öğrenilmesi ve uygulanması yer alır. Basitten karmaşığa doğru altı basamaktan oluşmaktadır

Bilgi: Öğrenci; listeler, ölçüler, teoriler ve olaylar hakkında bilgi sahibi olur. Burada bilginin hatırlanması söz konusudur.
Kavrama: Bu aşamada öğrenci edindiği bilgileri kendi cümleleriyle ifade eder, örnekler, açıklar, sınıflandırır.
Uygulama: Bilgilerin kavranması sonucu öğrenci bilgileri, prensipleri, teorileri kullanır, değiştirir, özel durumlara uygulayarak pratiğini yapar.
Analiz: Öğrenci bu aşamada bütünü açık olarak görür. Analiz eder, kritik eder.
Sentez: Bu aşamada öğrenci birleştirir, fikir ileri sürer, yeniden düzenler.
Değerlendirme: En üst basamaktır. Bu basamakta öğrenci destekler, savunur, yargılar, değerlendirir.

Duyuşsal Alan: İlgi, tutum, özgüven gibi farklı duygu ve davranış eğilimleri, eğitim hedeflerinin de bulunan insan nitelikleridir. Bu tip özellikler doğrudan gözlenemeyen özelliklerdir. Duyuşsal alanla ilgili bilgi edinirken işaret niteliğinde belirtkelerle yetinme ve bu belirtkelerle ortaya çıkan duruma anlam verme zorunluluğu bulunmaktadır. Kısaca duyuşsal özellikler doğrudan gözlenemeyen ve kişinin uzun süre farklı koşullar altında gözlenmesi ile veri elde edilebilecek özelliklerdir. Burada öğrencinin tutum değer ve duyguları yer alır. Beş alt basamağı bulunmaktadır.

Alma: Öğrencinin ilk tepkisidir. Bu aşamada öğrenci farkında olur, hatırlar, çağrışım yapar, dikkatini kontrol eder.
Tepkide Bulunma: Bu düzeyde öğrenci algılar, tepkide bulunmaya istekli olur, zevk alma ve mutlu olma tepkilerinde bulunur.
Değer Verme: Bu basamakta idealler, değerler işin içine girer, öğrenci değer için tercih yapar.
Organize Etme: Burada öğrenci sistem içindeki değerleri organize eder, ilişkilerini ayırt eder, bir tanesini öne çıkarır.
Kişilik Haline Getirme: Bilişsel alanın en üst basamağı olan bu aşamada öğrenci belli değerleri geneller, genellemeleri yaşam felsefesi ya da dünya görüşünde birleştirir.

Devinişsel (Psikomotor) Alan: “Eğitimin hedeflerinde kapsanan insan niteliklerinden bir bölümü organların tek veya birlikte yaptığı hareketlerle yani motor ve adele becerisi ile ilgilidir.” Beden, resim, iş-teknik ve atölye derslerindeki öğrenciye kazandırılmak istenen becerilerden çoğu bu gruptandır.

Devinimsel beceriler çok basit olabileceği gibi karmaşık ve zor da olabilir. Suluboya fırçasını tutma gibi basit bir beceri olabileceği gibi müziğin beden hareketleri ile yorumlanması da hedef davranış olabilir. Hedef alınan beceri
sadece belli hareketlerin yapılması olabileceği gibi, bu hareketlerin belli sıra ve uyum içinde yapılması da olabilir. Bu alanda basitten karmaşığa doğru dörde (4) ayrılır. Bunlar;

Gözlem: En alt düzeyde bulunan bu basamakta öğrenci yapılan işlemi gözlemler, işleme ve tekniğe dikkat eder, talimatları okur.
Taklit Etme: Gözleme aşamasının bir üstü olan bu basamakta öğrenci direktifleri alır, takip eder ve acemice direktifleri uygular.
Pratik Yapma: Bu aşamada öğrenci işlemin bir kısmını yada tamamını işlemi tekrarlar, düzgün bir biçimde tamamlar.
Yeni Durumlara Uydurma: Devinişsel alanın en üst basamağında öğrenci işleme kendi yorumunu ekler, öğrendiği işlemi başka durumlarda uygular.