Adams’ın Eşitlik Kuramı

Eğitim • 4 sene önce

Adams’ın eşitlik kuramında çalışanların iş doyumu girdi olarak tanımlanan çalışanların işi için ortaya koyduğu emek, enerji ve fedakârlık ile çıktı olarak tanımlanan elde ettiği değerler arasındaki dengedir. Bu dengede, eşitlik olması halinde iş doyumu gerçekleşmekte, eşitliğin iki yanındaki bir dengesizlik halinde ise iş doyumsuzluğu oluşmaktadır (Çevik Kılıç, 2016: 194-195). Aşağıda şekilde Adams’ın eşitlik kuramı gösterilmektedir.

Şekil 2.10 incelendiğinde Adams’ın eşitlik kuramına göre bir organizasyonda çalışanın ortaya koyduğu girdiler ve çıktılar arasındaki denge öznel olarak belirlenmektedir. Çalışanın algısına uygun olarak işinde ortaya koyduğu girdilere karşılık elde ettiği kazanımları adil değilse iş doyumu azalacaktır. Buna bağlı olarak performansında da azalma olacak ve eşitlik tekrar denge durumuna ulaşacaktır. Çalışanın ortaya koyduğu girdiden daha fazla bir çıktıya sahip olması durumunda ise huzursuzluk hissedecektir. İşyerindeki diğer çalışanlarında konuya dahil olması ile baskı altında kalacak iş doyumu azalma eğiliminde olacaktır (Keser, 2006: 43).

Adams’ın eşitlik kuramına göre girdi ve çıktı arasındaki dengenin oluşmasının çözümlerini arayan çalışanlar başarılı olamadıklarında işletmelerine sundukları girdiler azaltırlar. Bu durum, işletme içinde diğer çalışanların da iş doyumlarının azalmasına yol açar ve dedikodu ve baskı artar. Çalışanların kişilik yapısı ve etkilenmesine bağlı olarak örgütsel düzenin bozulması ortaya çıkmaktadır. Adams’ın eşitlik kuramında iş doyumu ödül adaletine bağlıdır ve çalışanların davranışları adil bir dağıtıma odaklanmıştır (Eren, 2016: 542-543). Eşitlik kuramına göre çalışanların iş doyumları sadece ödüllendirme miktarı ile ilgili değildir. Ödüllendirmede dengenin veya bir başka ifade ile eşitliğin olması ve çalışanın karşılaştırma yaptığında olumlu bir algıya sahip olması gerekmektedir. Çalışanlar eşitliğin oluştuğu ana kadar farklı davranışlara sahip olmakta ancak eşitlik oluştuğunda iş doyumu ortaya çıkmaktadır (Özkalap ve Kırel, 2016: 291-292).

Kaynak: Öğretmenlerin Mesleki İmajlarının İş Doyumlarına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, 2019: Hüseyin Onur Cansız