Yönetim Süreçleri
Ders Notları • 5 sene önce“Yönetimin arzu edilir bir biçimde işlerlik kazanmasında, verimlilik ve etkinliğin sağlanıp geliştirilmesinde ve böylece başarıya ulaşılmasında en etkili rolü oynayan etkenlerin başında kuşkusuz yönetim süreçleri gelmektedir. En küçük örgütten en büyük ve geniş örgüte kadar başarılı bir çalışma ancak yönetim süreçlerine verilen değer ölçüsünde elde edilebilir.
Yönetim süreçlerinin ele alınışı ve sıralanışı örgüt ve yönetim bilimcilerince çeşitli biçimlerde yapılmıştır.
Yönetime ilk kez bilimsel olarak yaklaşan ve yönetim süreçlerini ele alan yönetim bilimci Henri Fayol (1841-1925) dur. Fayol yönetim süreçlerini planlama, örgütleme, emretme, eşgüdüleme ve kontrol olarak gruplamıştır (Bursalıoğlu 1974: 18).
Yönetim Süreçlerinin belirlenmesinde önemli bir yere sahip olan yönetim bilimcilerden Luter Gulick ve Lyndall Urwick 1937’de yayınladıkları eserde, Fayol’u da geçerek yönetim süreçlerini planlama, kadrolama, yöneltme, eşgüdümleme, raporlama ve bütçeleme eylemlerini kapsayan POSDCORB formülünde toplamışlardır (Bursalıoğlu 1974: 21).
Yönetim süreçlerinin başka bir analizi Ordway Tead (1951) tarafından yapılmıştır. Bu analize göre O.Tead yönetim süreçlerinin temel ögelerini aşağıdaki gibi belirlemiştir (Gregg 1957: 271).
- Hedef ve amaçların tanımlanması,
- örgütün yapısının kurulması için geniş çaplı planın geliştirilmesi,
- Yönetim kadrosunun sağlanması ve örgütlenmesi,
- Yetki ve sorumlulukların paylaştırılması ve devredilmesi,
- Devredilen yetkilerin ve verilmiş görevlerin yerine getiriliş biçiminin genel gözetimi,
- Performansın nitelik ve niceliğinin güvence altına alınmasıi
- Komiteler ve toplantılar yolu ile eşgüdüm gerçekleştirilmesi,
- Personelin güdülenmesi, daha canlı kılınması ve harekete geçirilmesi
- Tüm çıktıların hedefler açısından değerlendirilmesi,
- Örgütün amaçları ve bu amaçları gerçekleştirmek için gerekli araçlar açısından geleceğe bakılması ve gelecek için bazı tahminlerde bulunulması
İçinde bulunduğumuz çeyrek yüzyılda, yönetim süreçlerinin eğitim yönetimi alanındaki yazarlar tarafından ele alınıp analiz edildiği görülmektedir. Bunlardan Jesse B.Sears 1950 yılında yayınladığı eserinde yönetim süreçlerinden planlama, örgütleme, yöneltme, eşgüdümleme ve kontrol etme süreçleri üzerinde durmuş ve tartışmıştır. Bunun yanısıra, bu eserinde Sears yönetim süreçlerinde temel güçler olarak otorite (yetke), politika, meslek etiği ve toplumsal yarar ile yasal süreçlere de yer vermiştir.
1955 yılında Harlan L. Hagman ve Alfred Schwartz yayınladıkları eserlerinde yönetimin beş etkenini ve aynı zamanda yönetimsel eylemin işlevlerini belirlemişlerdir. Bu yazarlara göre, yönetim etkenleri liderlik, amaç, örgüt, otorite ve grup etkileşimidir. Yönetim işlevleri (süreçleri) ise planlama, iletişim, eşgüdümleme, sorun çözme ve değerlendirmedir.
Son yıllarda liderlik, grup süreci ve insan ilişkileri kavramlarının üzerinde daha çok durulduğu ve vurgulandığı görülmektedir. Yönetim sürecinin düzenlenmesinde bu kavramların dikkate alınıp alınmayacağı sorusu ortaya çıkmaktadır. Russel T. Gregg, bu soru üzerinde durularak yönetim sürecinin yönetimsel davranışın temel hedeflerine göre daha sağlıklı olarak tartışılabileceğine inandığı belirtmektedir. Gregg’e göre liderlik, grup süreci ve insan ilişkileri tartışmasız bir biçimde yönetim süreçlerinin önemli yanlarını oluşturmaktadır. Bunlar planlama, eşgüdümleme, iletişim ve diger tüm etkinlikleri karakterize etmektedir. Gregg, yönetim süreçlerini karar verme, planlama, örgütleme, iletişim kurma, etkileme, eşgüdüleme ve degerlendirme olmak üzere yedi grupta toplamıştır (Gregg 1957:. 271-274).
Görüldügü gibi, yönetim süreçlerinin ayırım ve sınıflandırılmasında bir kesinlik bulunmamaktadır. Yapılan tüm ayırımlar konunun iyi anlaşılması açısından bir anlam taşımaktadır. Yönetici sürekli olarak bu süreçler içinde bulunmakta, işin ve durumun gereklerine göre hareket etmekte, önlemleri alıp uygulamakta, sonuçlarını denetleyip yeniden planlama yapmaktadır. Tüm yönetim süreçleri, geniş bir açıdan ele alındıgında birer teknik, birer araç durumundadır (Kalkandelen 1986: 84).
Yönetim süreçlerinin evrensel oldugu kabul edilmektedir. Çünkü, yönetim hangi ortam ve koşullarda yerine getirilirse getirilsin, başvurulan süreçler her yerde aynı olmaktadır. Ancak, unutulmaması gerekli olan bir nokta da hiçbir yönetim sürecinin digerinden daha önemli olmadığıdır. Süreç ve işlevlerin karışımı, görevden göreve degişirse de örgütsel amaçlara ulaşmak bakımından her sürecin ayrı ayrı katkısı oldugu bir gerçektir. “Akıllı bir yönetici, bu süreçleri örgüt amaçlarının elde edilebilmesi için en uygun şekilde uygulayan yöneticidir” (Hicks 1979: 254).” “
Kaynak: Genel Lisedeki Yönetim Uygulamalarının Çağdaş Yönetim Anlayışı Açısından Değerlendirilmesi, Ertan Kahramanoğlu, Eylül 1990, Ankara, Dr. Tezi.